ომის დაწყებამდე

ომის დაწყებამდე

 

გენერალ-ლეიტენანტი
ილია ზურაბის ძე ოდიშელიძე 

1920 წლის 13 დეკემბერს საქართველოს რესპუბლიკის შეიარაღებული ძალების მთავარსარდლად გენერალ-ლეიტენანტი ილია ოდიშელიძე დაინიშნა. გენეარლი ოდიშელიძე რა თქმა უნდა გრძნობდა არსებულ საფრთხეს და ცდილობდა სათანადო ზომები გაეტარებინა. `გენ. ოდიშელიძემ და გენ. ზაქარიაძემ წერილობითი მოხსენება გადასცეს თავდაცვის საბჭოს 1921 წლის 15 იანვარს. ისინი დარწმუნებული არიან, ხვალ თუ ზეგ წითელი რუსეთი თავს დაესხმის საქართველოს და ამიტომ ისინი მოითხოვენ საკმარისი ჯარის ყოლას. მათი გამოანგარიშებით 60 ათასი ჯარისკაცი~ .
საინტერესოა, რომ ჯერ კიდევ 1920 წლის 4 თებერვალს ილია ოდიშელიძემ წარადგინა მოხსენება საქართველოს საზღვრების დაცვის შესახებ. მასში გაანალიზებული იყო არსებული ვითარება, საქართველოს შეიარაღებული ძალების მდგომარეობა და ქვეყნის დაცვისათვის საჭირო ღონისძიებები. გენერლის აზრით მობილიზაციის შემთხვევაში საქართველოს შეიძლება ყოლოდა ქვეითთა 36 ბატალიონი, 3 ესკადრონი და ქონოდა 96 ქვემეხი და 216 ტყვიამფრქვევი. შემდეგ ილია ოდიშელიძე წარს, რომ თუ არ მოხდა დვალეთის (არდონის ზემო წელი), დარიალის ხეობის (ჯერახის სიმაგრე), ბათომის ოლქის, არდაგანისა და ართვინის მხარეების დაკავება, ბოლშევიკების და ქემალისტების შესაძლო შეტევის მოსაგერიებლად დაგვჭირდება შემდეგი ძალები:

თუ ქართული მხარე დაიკავებდა ზემოთ აღნიშნულ ტერიტორიებს, მაშინ შეტევის მოსაგერიებლად საჭირო იქნებოდა გაცილებით მცირე ძალები

     გენერლის საბოლოო დასკვნის თანახმად, თუ საქართველო აღნიშნულ ტერიტორიებს არ დაიკავებდა, მაშინ ბოლშევიკებისა და თურქების მოსაგერიებლად იმაზე ორჯერ მეტი ჯარი დაგვჭირდებოდა, ვიდრე რეალურად შეგვეძლო გამოგვეყვანა. თუ საჭირო ტერიტორიებს დავიკავებდით, მაშინ ხანგრძლივი და შეუპოვარი დაცვისათვის საკმარისი იქნებოდა ჩვენი ჯარის 2/3, ხოლო დარჩენილი 1/3 რეზერვს შეადგენდა.  

     ილია ოდიშელიძის მთავარსარდლად დანიშვნის დროისათვის ვითარება შეცვლილი იყო და ათი თვის წინ გაკეთებული ანალიზი აღარ გამოდგებოდა. თუ მოხსენებით ჯარების 2/3 ქემალისტებისა და ბოლშევიკების წინააღმდეგ, მხოლოდ ჩრდილოეთის საზღვირს ჩასაკეტად ქონდა ოდიშელიძეს განსაზღვრული, აზერბაიჯანისა და სომხეთის გასაბჭოების შემდეგ ეს მიმართულებებიც დასაცავი გახდა. ეს კი დამატებით დაახლოებით 450-500 კილომეტრია (დღეს საქართველოს საზღვარი სომხეთთან 164 კმ-ია, ხოლო აზერბაიჯანთან 322). აშკარაა, რომ მთელი საზღვრის დასაცავად საქართველოს უბრალოდ რესურსი არ ეყოფოდა.

    1921 წლის დასაწყისისათვის საქართველო ფაქტობრივად ალყაში იყო მოქცეული და

გვარდიის იმერეთის მე-2 ბატალიონის უფროსი
 აკაკი კვიტაიშვილი. 

მტრის შემოტევა თეორიულად ნებისმიერი მიმართულებიდან იყო მოსალოდნელი. როგორც აკაკი კვიტაიშვილი წერს, `გენერალი ოდიშელიძე შეპყრობილია იმ აზრით, რომ საქართველოს ყოველი მხრიდან შემოესევიან მტრები და ამიტომ ყველა მიმართულებით მიჰყავს ჯარის ნაწილი.~  ერთი შეხედვით მართლაც ყველა მხრიდან იყო მოსალოდნელი შემოტევა და ჯარის გარკვეული ნაწილები ალბათ ყველა მიმართულებით უნდა ყოფილიყო დისლოცირებული. თუმცა ცხადია, ყველა მხრიდან ერთსა და იმავე დროს მოწინააღმდეგის ერთი და იგივე რაოდენობა არ შემოგვიტევდა. რაღაც მიმართულება იქნებოდა მთავარი და რაღაც მეორეხარისხოვანი. სწორია სახალხო გვარდიის იმერეთის მე-2 ბატალიონის უფროსი აკაკი კვიტაიშვილი როდესაც წერს, `ომების ისტორია ნათლად გვიმტკიცებს, რომ გამარჯვება მთავარ ფრონტზე ნიშნავს ერის გამარჯვებას ... ეს უკვე კანონად არის მიღებული სტრატეგიაში: თუ მთავარ ფრონტზე გავიმარჯვეთ და მეორეხარისხოვანზე დავმარცხდით, ჩვენ მაინც გამარჯვებული ვრჩებით.~